URARTULAR'A AİT İKİ KATLI KAYA MEZARI BULUNDU.

Van'ın Gevaş ilçesinde İzzeddin Şir Anadolu Lisesi öğrencileri Abdulcahar Çaçur ile Deniz İlhan öğretmenlerinin desteğiyle Urartular dönemine ait 2 katlı 8 odalı kaya mezarı buldu.

İstanbul Üniversitesi'nden bazı öğretim üyelerinin yardımıyla uzun süredir çalışmalarını tamamlayan öğrenciler, 'Tuşba'nın Gök Mezarı' adını verdikleri projeyle TÜBİTAK'ın Proje Yarışması'na katıldı.

Gevaş Kaymakamlığı, ilçede 1 yıl önce başlattığı Gevaş Bilim Teknolojileri Projesi (GEBİTEP) kapsamında öğrencilere bilimsel çalışmalar yapmalarını sağladı.

Orta öğretim kurumlarında branşlarda 17 proje hazırlayan öğrenciler bu projelerini Van'da Nisan ayında yapılacak TÜBİTAK Proje Yarışması'na sundu. Bu projeler arasında en dikkat çekeni ise Tarih Öğretmenleri Kenan Allahverdi ile Mustafa Ürey gözetiminde Gevaş İzzeddin Şir Anadolu Lisesi öğrencileri Abdulcahar Çaçur ile Deniz İlhan'ın hazırladığı 'Tuşba'nın Gök Mezarı' Projesi oldu.

Gevaş'ın Bağlama köyünde ve yöre insanının Üçpınar Mağarası olarak adlandırdığı yerde Ermenilere ait bir mezarın olduğu görüşü dillendiriliyordu. Öğrenciler, tarih öğretmenlerinin desteğiyle buradaki kaya mezar üzerinde çalışmalara başladı. Tarih kitaplarında ve tarih literatüründe 2 katlı 8 odalı bir mezar olmadığı için öğrenciler İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi ve Van bölgesinde Urartular dönemine ait yaptığı araştırmalarla bilinen Prof. Dr. Oktay Belli'nin yardımıyla çalışmalarını sürdürdü.

Projeyi hazırlayan öğrenciler Abdulcahar Çaçur ile Deniz İlhan, Bağlama Üçpınar kaya mezar odasında 2 katlı 8 oda mezarın yapısı ile Van'daki Urartular dönemine ait oda tipi mezarlar arasında benzerlikleri araştırdı.

Öğrenciler, Urartu kralları ve kral sülalesinden gelenler için çok odalı kaya mezarları inşa ettiği ve bu mezarında bu anlayışı yansıttığı, Van'ın Tuşba adıyla Urartulara 200 yıl kadar başkentlik yaptığı ve buralarda çok odalı kaya mezar bulunduğu sonucuna ulaştı.

Öğrenciler, Urartulara ait kaya odası mezarlarında nis, raf, mumluk gibi bölmelerin duvarda oymalar halinde yapıldığını, bu yapıların simetrik bir dokuda olduğunu ve Üçpınar Kaya Odası Mezarı duvarlarında bu simetrik çalışmalarının bulunduğunu tespit etti. Üçpınar kaya odası mezarında taştan oyulmuş ve kral tahtına benzeyen bir eserin olması bu mezarda kral ya da kral sülalesinden birinin ya da yöneticilerden birinin olabileceği düşündü.

Bu çalışmalarını 'Tuşba'nın Gök Mezarı' adı altında proje haline getirerek TUBİTAK'ın orta öğretim kurumları arasında Nisan ayında yapacağı proje yarışmalarına sunan öğrenciler Çaçur ve İlhan, bu çalışmalarıyla Tarih literatüründe olmayan bir kaya mezarının daha girmiş olacağını söyledi.

Öğrencilerden Abdulcahar Çaçur, araştırmaları sırasında kaya odasın hangi uygarlığa ait olduğu, o günkü insanların hangi koşullarda yaşantılarını sürdürdüğü tespit ettiklerini belirterek, bu çalışmayla Gevaş'ın tarihi ve kültürel varlığına katkı sağladıklarına inandığını söyledi.

Bu sayede Gevaş'a gelen turistlerin sadece Akdamar Adası'nda bulunan Akdamar Kilisesi'ni ziyaret etmekle kalmayacaklarını dile getiren Çaçur, Bağlama köyünde bulunan bu tarihi kaya odası mezarını göreceklerine inandığını vurguladı.

Proje hazırlayan diğer öğrenci Deniz İlhan ise yeni bir projeye imza atmak kendilerine kendilerini sevindirdiğini belirterek, "Tarih kitaplarında bu tür bilgileri okurken ilgimizi çekerdi ama kendimiz bu bilgileri ortaya çıkaracağımız aklımıza gelmezdi." dedi.

GEVAŞ'TA İNSANLARIN YÜZDE 25'İ KANSERDEN HAYATINI KAYBEDİYOR

Aynı okuldan Ozan Demirel de bir arkadaşıyla Gevaş'ın Kanser Profili Projesi hazırlayarak TÜBİTAK'a sundu. Bilimsel araştırmalarda kanser hastalığının en yaygın olduğu illerin başında Van ve Diyarbakır'ın geldiğini anlatan Demirel, Gevaş halkı arasında insanların çoğunluğunun kanserden hayatını kaybettiği söylentileri üzerine böyle bir araştırmayı yaptığını vurguladı.

Araştırmaları yaparken Gevaş'taki sağlık kuruluşlarından 2004 ile 2008 yılları arasında ölen insanların ölüm sebeplerini alarak inceleme yaptıklarını ifade eden Demirel, 2004 yılında yüzde 23, 2005'te yüzde 16.6'sı, 2006'da yüzde 20, 2007'de yüzde 31.8'i ve 2008 yılında ise yüzde 33.3'ü kanser hastalığından dolayı hayatını kaybettiği bilgisine ulaştıklarını vurguladı.

Bu bilgiler ışığında Gevaş'ta son yıllarda kanser vakalarının artığını gözlemlediklerini anımsatan Demirel, kanser ölümlerinin 60 ve üzerinde olduğunu söyledi.

Uysal Lisesi öğrencilerinden Canan Hakan ve Yusuf Demir'in sigara paketleri üzerindeki uyarıcı yazıların tüketici üzerindeki etkilerini araştırdı. Öğrenciler sigara içen 210 kişi üzerinde yapılan anket sonucunda uyarıcı yazıların tüketicileri etkilemediği, uyarıcı yazılar yerine resimlerin daha etkili olacağı sonucun ulaştıklarını söyledi.

Gevaş Kaymakamı Tahsin Aksu, ilçede bilimsel araştırmalara destek vermek ve öğrencilerin proje hazırlamalarına yardımı olmak için ellerinden gelen gayreti gösterdiklerini kaydetti.

Aksu, 1990'lı yılların başından itibaren olimpiyatlarda özel okulların büyük başarılar elde ettiğini hatırlatarak, özel okullar kadar devlet okullarının da bu konuda başarılı olabileceğini öğrencilere anlatmak istediklerini ifade etti.

Geçen yıl okullar arasında Bilime Yolculuk adını verdikleri proje yarışması başladıklarını dile getiren Aksu, sergilerde dereceye giren öğrencileri ODTÜ'nün Teknoloji Merkezi'ni gezdirdiklerini belirtti.

Aksu, bu yıl yine dereceye girenleri otomotiv ve beyaz eşya üretimi yapan fabrikalarını gezdirmek istediklerini sözlerine ekledi.